Wat is de erfenis?

Het begrip erfenis wordt in het gewone taalgebruik op drie manieren gebruikt:

1. dat wat de overledene nalaat
2. dat wat iemand erft van de overledene
3. (minder tastbaar en los van het erfrecht): dat wat een persoon tot stand heeft gebracht

De wet kent het begrip erfenis niet. Als het om het eerste begrip gaat (dat wat de overledene nalaat), spreekt de wet over de nalatenschap of de boedel.

Als het om de ontvangen erfenis gaat (het tweede begrip), dan is dat een erfdeel of legaat, of meer algemeen een erfrechtelijke verkrijging.

Wij gebruiken al deze begrippen, zowel het gewone taalgebruik als de juridische termen. Uit de context zal meestal duidelijk zijn welk begrip bedoeld is, of is het toegelicht.

Wat is de erfenis – de nalatenschap?

De nalatenschap is het totaal van alle bezittingen en schulden van de overledene (de erflater). Alles wat de overledene bezat telt mee, zoals bankrekeningen, onroerend goed, inboedel, auto, fiets en sieraden. Of vorderingen op anderen, als de erflater iemand geld uitgeleend had bijvoorbeeld. En een onderneming, in alle varianten: van een eenmanszaak tot aandelen in een vennootschap.

Schulden die de erflater had vallen ook in de nalatenschap. Hypothecaire leningen, persoonlijke leningen, studieschulden, schulden uit de wettelijke verdeling, maar ook nog openstaande rekeningen en belastingschulden vallen daar bijvoorbeeld onder.

Ook gemeenschappelijk vermogen valt in de nalatenschap van de overledene: voor het gedeelte dat van de overledene was. De huwelijksgemeenschap is daarvan het meest voorkomende voorbeeld, en verder bijvoorbeeld een huis in gemeenschappelijk eigendom,  gemeenschappelijk ondernemingsvermogen of een erfenis die nog niet verdeeld is.

Voor de overledene die een echtgenoot of partner achterlaat, zijn de afspraken tussen het paar van belang om vast te stellen waar de nalatenschap uit bestaat. Hadden zij huwelijksvoorwaarden of geldt de wettelijke regeling? Als er gemeenschappelijk vermogen was, valt het gedeelte van de overledene in de nalatenschap. Het gedeelte van de langstlevende niet. Dat vererft dus niet bij dit eerste overlijden.

Lees hier meer over de omvang van de erfenis: de nalatenschap.

Wat is de erfenis: de verkrijging?

Hoeveel iemand erft, hangt af van de omvang van de nalatenschap én van het erfdeel van de erfgenaam, of van het legaat dat de overledene in zijn of haar testament heeft opgenomen.

De wet regelt hoe groot de erfdelen zijn van degenen die volgens het wettelijke systeem erfgenaam zijn. De erflater kan in een testament iets anders bepaald hebben.

Ook kan een erflater in een testament een legaat opnemen. Dat is een bepaling waarmee hij iets specifieks nalaat aan iemand, bijvoorbeeld een geldbedrag, een gouden armband of een schilderij.

In Wie erft wat kunt u lezen hoe de wettelijke regeling werkt en is meer uitgelegd over de verdeling volgens een testament.