Hoe lang duurt de afwikkeling van een nalatenschap?

De afwikkeling van een nalatenschap heeft tijd nodig. Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.

Een jaar lijkt veel, maar er moet ook veel gebeuren, waar het wachten gedeeltelijk ook op instanties is, zoals de belastingdienst.

De belangrijkste elementen die afgerond moeten worden voordat de verdeling van de nalatenschap kan plaatsvinden, zijn:

• duidelijkheid krijgen over wie de erfgenamen zijn en voor welk deel
• het aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap door de erfgenamen
• het laten opstellen van een verklaring van erfrecht
• het precies in kaart brengen van de bezittingen en schulden
• het stopzetten van zaken die moeten worden stopgezet
• het betalen van rekeningen en andere schulden (of het toedelen daarvan)
• het uitbetalen of afgeven van legaten
• het bepalen van de verdeling van de inboedel en andere spullen
• het doen van aangifte inkomstenbelasting en daarna van aangifte erfbelasting
• het betalen van de belastingen

Pas als dat allemaal gebeurd is én de erfgenamen het eens zijn over de verdeling, dan kan de erfenis verdeeld worden.

Het helpt voor een redelijk vlotte afwikkeling als er een executeur is of als een van de erfgenamen namens de anderen kan handelen (en er dus niet voor alles een handtekening van alle erfgenamen nodig is).

Complicerende factoren, die zorgen voor een langere afwikkeling, zijn onder meer:

• Onenigheid tussen de erfgenamen of andere naasten. Bijvoorbeeld door onduidelijkheid door het ontbreken van een testament of juist een onduidelijk testament. Of door emoties over keuzes van de overledene.
• Een ingewikkelde samenstelling van de nalatenschap, bijvoorbeeld doordat er een onderneming in valt.
• Internationale aspecten aan de nalatenschap, zoals erfgenamen of vermogensbestanddelen buiten Nederland, of een andere nationaliteit van de overledene.
• Een huis dat nog niet verkocht is
• Andere erfgenamen dan verwacht

In zulke situaties kan het verstandig zijn een notaris of een executeur in te schakelen om de afwikkeling te begeleiden, of een nalatenschapsmediator om een oplossing te vinden voor onenigheid of juist om escalatie daarvan te voorkomen.

Is een eerdere uitbetaling van een deel van de erfenis mogelijk?

Legaten worden meestal eerder uitgekeerd. Dit is ook afhankelijk van wat de erflater daarover bepaald heeft in zijn of haar testament.

Een gedeeltelijke verdeling vóórdat de nalatenschap definitief wordt afgewikkeld is in sommige situaties mogelijk. Dat heet een partiële verdeling. Het kan alleen als heel zeker is dat er na deze gedeeltelijke verdeling nog voldoende over is om de resterende schulden van de nalatenschap te betalen. Dit gebeurt bijvoorbeeld als het huis nog niet verkocht is en de rest van de nalatenschap wel al is afgewikkeld.

Lees hier meer over Afwikkeling van de nalatenschap. In de Checklist na overlijden vindt u meer details van wat er moet gebeuren voordat .