Blog: Onno en Jacqueline

De bel gaat en er stappen twee vriendelijke fitte zestigers mijn kantoor binnen. Onno en Jacqueline willen hun testamenten wijzigen en komen praten over de do’s and don’ts in verband met hun samengestelde gezinssituatie.
Per e-mail hebben ze op mijn verzoek al wat voorinformatie gestuurd, zoals een ingevulde vragenlijst en de stambomen van hun families. Heel handig, want zo heb ik al een beetje inzicht in de vragen die zij zelf hadden. Ook voor hen was dit fijn, ook al vraagt dit voorwerk wel wat tijd. Van cliënten hoor ik vaak dat het de moeite waard was. Het dwingt je te focussen op vragen als:

• hoe wil ik mijn nalatenschap achterlaten en verdelen?
• wie benoem ik tot mijn erfgenamen?
• welke moeilijke situaties kunnen er ontstaan?
• waar zitten de knelpunten in ons gezin?
• wat kan ik zelf doen om ervoor te zorgen dat de situatie rond mijn overlijden en de afwikkeling van mijn nalatenschap zo duidelijk mogelijk verloopt?
• op welke manier wil ik voor elk van mijn kinderen en voor mijn nieuwe partner zorgen?

Ieder kind is anders, dat blijkt ook tijdens dit gesprek weer. Dit stel heeft samen vier kinderen, één dochter uit zijn eerste huwelijk (Anna), een dochter uit haar eerste huwelijk (Brechtje) en samen hebben zij twee zoons (Coen en Daan) gekregen

Er speelt een aantal zaken:

• Anna, Coen en Daan hebben ieder al € 20.000 ontvangen uit de erfenis van hun grootouders van hun vaders kant; dochter Brechtje had daar geen recht op en weet ook niets van deze erfenis.
• Brechtje woont in een woongemeenschap waarin het de gewoonte is om alles wat je hebt te delen. Een eventuele erfenis zou dan ook in de grote pot van de commune verdwijnen. Brechtje heeft een dochter van 8 jaar; wie de vader van dit meisje is, is onbekend.
• Coen en Daan studeren allebei, zijn verantwoordelijk, weten wat ze willen.
• Anna is twee keer gescheiden en heeft geen kinderen. Zij heeft een ziekte waaraan zij naar verwachting binnen vijf jaar komt te overlijden.
• Onno zelf is ernstig ziek en de verwachting is dat hij binnen een jaar komt te overlijden.

In het eerste gesprek hebben we geïnventariseerd hoe de onderlinge relaties zijn, waar eventuele knelpunten zitten. Er zijn verschillende scenario’s denkbaar, met elk hun eigen gevolgen en aandachtspunten. Ook is gekeken naar wie erfgenamen volgens de wet zouden zijn van Onno en Jacqueline, en of dat ook de door hen gewenste erfgenamen zijn.

Als Onno als eerste overlijdt, zouden zijn erfgenamen volgens de wet zijn: zijn vrouw Jacqueline, zijn dochter Anna, zoon Coen en zoon Daan.
Onno heeft de wens om alle kinderen gelijk te behandelen en daarom ook Brechtje tot zijn erfgenaam te benoemen. Zijn wens daarbij is dat het geld bestemd zal worden voor de studie van Brechtjes dochter.

Onno’s dochter Anna is ernstig ziek. De kans is reëel, dat zij van Onno erft en daarna zelf overlijdt zonder kinderen. Volgens het wettelijk erfrecht zijn haar erfgenamen dan haar moeder (de ex van Onno en haar halfbroers Coen en Daan). Onno wil niet dat zijn geld via Anna alsnog bij zijn ex terechtkomt en wil daar iets voor regelen.

Stel dat Jacqueline als eerste komt te overlijden, dan spelen er weer andere dingen. Jacqueline wil haar zoons Coen en Daan tot haar erfgenamen benoemen en haar dochter Brechtje. Met Onno’s dochter Anna heeft zij geen goede, zelfs een zeer slechte, band. Zij wil niet dat haar stiefdochter ook maar iets van haar erft. Dat hoeft ook niet, juridisch ook niet. Het levert wel een moeilijke discussie op tussen Onno en Jacqueline. Onno wil wel Brechtje tot zijn erfgenaam benoemen, maar Jacqueline wil niet Anna tot haar erfgenaam benoemen. Deze emoties en gevoelens maken dat gesprekken over overlijden en testamenten heel moeilijk en eng kunnen zijn.

Tijdens het gesprek bij mij als mediator zijn Onno en Jacqueline er voor het eerst in geslaagd om het goed over de moeilijke emotionele onderwerpen te hebben, waar ze er thuis aan de keukentafel niet uit kwamen en flinke ruzies kregen. Ook al weten ze van elkaar dat ze het beste willen, ook voor elkaars kinderen, soms kunnen ze elkaar niet bereiken.

Onno en Jacqueline zijn heel blij met het gesprek dat zij met mij als nalatenschapsmediator hebben gevoerd. Juist ook door de aandacht voor en informatie over de gevoeligheden die er liggen omdat er sprake is van een samengesteld gezin. Deze zijn uitgebreid aan de orde gekomen op een “veilige” manier. Er is begrip over en weer en Onno en Jacqueline hebben weer het gevoel dat ze bij elkaar zijn uitgekomen. De wensen voor hun testament en nalatenschap zijn opgeschreven in “gewone mensen-taal”. Als notarieel jurist ben ik bovendien op de hoogte van het erfrecht en de wettelijke kaders, zodat ik Onno en Jacqueline in grote lijnen kon informeren over de juridische (on)mogelijkheden en alvast een eerste vertaalslag kan maken naar het notariële traject. Onno en Jacqueline waren toe aan de volgende stap: het tweede gesprek, mét de notaris.

Het vervolggesprek wordt gevoerd met de notaris/estate planner erbij, met zijn vieren dus. Door ons voorgesprek weten Onno en Jacqueline goed wat zij willen. De notaris geeft alle informatie over de wettelijke mogelijkheden en spreekt verschillende scenario’s met Onno en Jacqueline door, waarbij ook de fiscale gevolgen in ogenschouw worden genomen.

Onno en Jacqueline gaven later aan dat dit gezamenlijke gesprek bijzonder prettig en geruststellend voor hen was geweest. De notaris en ik vulden elkaar aan in kennis en kunde. Samen met Onno en Jacqueline zochten we naar de beste manier om hun nalatenschap goed te regelen met oog voor alle betrokkenen.
Na dit gesprek maakt de notaris een praatstuk/ concept-testamenten die hij met Onno en Jacqueline doorneemt en tot twee akten-op-maat maakt.
Tegelijkertijd begeleid ik Onno en Jacqueline, ieder afzonderlijk, bij het schrijven van brieven aan ieder kind afzonderlijk. In deze brieven aan ieder kind, schrijven zij waarom zij hun testament zo hebben gemaakt en op welke manier ze specifiek aan dit kind hebben gedacht en zo goed mogelijk voor hem of haar hebben willen zorgen.